همزمان با افزایش اعمال فشار كشورهای غربی علیه سوریه، اعزام 2 ناو جنگی روسیه به بندر 'طرطوس' پایگاه دریایی این كشور در سوریه و ارسال 6 ناو جنگی و ناو پشتیبانی روسی به دریای مدیترانه می تواند حمایت نمادین مسكو از دمشق قلمداد شود. گفته می شود ماموریت دریایی ناوهای روسیه در دریای مدیترانه سه ماه به طول می انجامد.

از سوی دیگر ارتش سوریه نیز بتازگی رزمایش مشتركی را با همكاری نیروهای زمینی، هوایی و دریایی خود برگزار كرد. برگزاری این رزمایش بزرگ در سوریه همزمان با پهلو گرفتن ناوهای جنگی روسیه در بندر طرطوس بی ارتباط به نظر نمی رسد. به نظر می رسد مسكو و دمشق با به رخ كشیدن قدرت نظامی و استراتژیك خود در آبهای نزدیك به سوریه، می كوشند پیامی هشدار آمیز برای غرب ارسال كنند. دولت دمشق با اجرای این رزمایش این پیام را به غرب می رساند كه در صورت هرگونه تجاوز و نقض حاكمیت و تمامیت ارضی سوریه پاسخ این كشور بسیار قاطعانه خواهد بود. از سوی دیگر استقرار ناوگان دریایی روسیه در دریای مدیترانه و در مجاورت سوریه می تواند به منزله این هشدار برای غرب باشد كه 'روسیه آماده رویارویی با هرگونه مداخله تهدید كننده منافع این كشور در امور منطقه است و از منافع خود در سوریه دفاع خواهد كرد'.

** روسیه و پیشگیری از دخالت غرب در منطقه

--------------------------------------------------------------

اتخاذ موضع كمابیش سختگیرانه روسیه در قبال تحولات سوریه حاوی این پیغام برای غرب است كه نباید آنگونه كه می خواهند برای سرنوشت منطقه تصمیم گیری كنند. اگر چه در كشاكش نا آرامی های ایجاد شده در سوریه كشورهای غربی همواره بر طبل جنگ و اغتشاش داخلی كوبیدند اما روسیه با بهره گیری از تدابیر سیاسی و امنیتی در مقابل اجرای خواست های غرب در سوریه ایستادگی كرده است.

مقام های روسی همواره بر خلع سلاح گروه های غیرقانونی مسلح و پایان عملیات نظامی این گروه ها و توقف كمك های تسلیحاتی خارجی به آنها تاكید دارند و از ادامه روند اصلاحات از سوی دولت سوریه حمایت می كنند.

'ولادیمیر پوتین' رییس جمهور روسیه، در نوزدهم تیر ماه جاری در اظهاراتی كه از سوی رسانه های روسی منتشر شد گفت: باید تمام تلاشها را به كار برد تا طرفهای درگیر در سوریه مجبور به انجام گفت و گو شوند. وی در جلسه با سفیران و نمایندگان دایم فدراسیون روسیه در مسكو به نیاز برای انجام تمام اقدامات امكان پذیر جهت اجبار طرفهای درگیر در سوریه به منظور یافتن یك راه حل سیاسی صلح آمیز و انجام مذاكره اشاره كرد. او گفت كه معتقد است 'مساعدت به چنین گفت و گو یك كار سخت تر از مداخله نظامی خشن از خارج است اما فقط این گفت و گو می تواند حل و فصل مسایل در دراز مدت و توسعه پایدار اوضاع در منطقه، به خصوص در سوریه را تامین كند .'

روسیه از زمان شروع درگیری های داخلی در سوریه خواستار حل دیپلماتیك مناقشات از طریق گفت و گو میان گروه های مختلف در این كشور است. پایبندی به بیانیه نشست روز سی ام ژوئن ژنو درباره روسیه و طرح شش ماده ای كوفی عنان برای حل بحران در سوریه خواست های مسكو از غرب برای فیصله دادن به نا آرامی ها در سوریه است.

دو روز قبل در 24 تیر ماه جاری 'میخاییل بوگدانف' معاون وزیر امور خارجه و نماینده رییس جمهور روسیه در امور خاورمیانه، در دیدار با 'مایكل مك فول' سفیر آمریكا در مسكو، خواستار پایبندی واشنگتن به بیانیه ژنو و طرح عنان در باره سوریه شد. بوگدانف، سفیر آمریكا را از اقدامات روسیه در رابطه با دولت سوریه و گروه های مختلف مخالف آن مطلع و ابراز امیدواری كرد كه آمریكا نیز اینگونه رفتار كند.

از سوی دیگر دولت روسیه روز پنجشنبه، بیست و دوم تیر ماه در اقدامی دیگر حمایت عملی خود از دمشق در قبال فشارهای غرب را نشان داد و قطعنامه پیشنهادی چند قدرت غربی برای افزایش تحریمها بر سوریه را نپذیرفت.

'سرگی ریابكوف' معاون وزیر خارجه روسیه، در خصوص این اقدام به خبرگزاری 'اینترفكس' روسیه گفت كه روسیه این قطعنامه 'غیرقابل قبول' را وتو خواهد كرد.

'آلكساندر پانكین' معاون اول نماینده دایم روسیه در سازمان ملل متحد نیز در 22 تیر ماه در این رابطه به خبرگزاری 'ریانووستی' روسیه اظهار داشت: 'ما از تحریم ها حمایت نمی كنیم چون معتقد هستیم كه استفاده از آنها فایده نخواهد داشت'. پانكین تاكید كرد: مسكو اجازه نخواهد داد در متن قطعنامه شورای امنیت تهدید به اعمال تحریم ها علیه دمشق گنجانده شود. غیرممكن است از یك سو ماموریت ناظران بین المللی در سوریه را تمدید و فرایند مسالمت آمیز بحران سوریه را دنبال كرد و در عین حال چماق تحریم ها را تنها علیه یك طرف كه نظام سوریه باشد بالا برد، پانكین این مساله را 'خط قرمز' روسیه خواند.

بر اساس این قطعنامه كه بریتانیا،‌ فرانسه، آلمان و آمریكا پیشنهاد آن را داده بودند، 'بشار اسد' رییس جمهور سوریه باید ظرف 10 روز با طرح 6 ماده ای كوفی عنان موافقت می كرد.

شواهد حاكی است كه مسكو با وجود فشارهای غرب برای سقوط رژیم بشار اسد همچنان از موضع خود كه برخی ناظران آن را حمایت عملی از سوریه می نامند دست نمی كشد. گویا مسكو با اتخاذ چنین سیاستی در قبال سوریه می خواهد به غرب به ویژه آمریكا بفهماند كه نمی توانند به آسانی با مداخله در امور یك كشور كل منطقه را به آشوب كشانده و در این میان ضمن نادیده انگاشتن منافع سایر كشورهای منطقه به بهره برداری سیاسی، امنیتی و استراتژیك برای خود بپردازند.

روزنامه واشنگتن پست چندی پیش در این زمینه نوشت: وزیر امور خارجه روسیه به وضوح گفت روسیه دیگر آنگونه كه در مورد لیبی سركار گذاشته شد، توسط گروهی از كشورها به رهبری آمریكا كه از قطع نامه سازمان ملل سو استفاده كردند سركار نمی رود. آنها قطعنامه پرواز ممنوع را به یك كارزار بمباران تمام عیار و تغییر رژیم بدل كردند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه در همین رابطه برخی از كارشناسان این نظریه را مطرح می كنند كه روسیه به نوعی در حال تنبیه غرب بر سر موضوع لیبی است. خبرگزاری فرانسه این گفته خود را مستند می كند به اظهارات دكتر 'مروان كبلان' متخصص روابط بین الملل در گفت و گو با روزنامه خلیج (فارس) نیوز و به نقل از وی می نویسد: 'موضع مسكو در مورد اسد مبین این نكته است كه آنها در نظر دارند غرب را برای بی احترامی كه به روسیه پیرامون موضوع لیبی انجام دادند تنبیه كنند و دولت پوتین نیز از این مسئله به این عنوان استفاده می كند كه او و دولتش همچنان یك قدرت كلیدی و تاثیر گذار در دنیا است.'

** غرب؛ طرح اتهام علیه روسیه و سرپوش گذاری بر دخالت های خود در سوریه

--------------------------------------------------------------------------------------------

در حالیكه مسكو موضع متفاوتی را با غرب در رابطه با سوریه اتخاذ كرده است، كشورهای غربی با طرح اتهام های مختلف می كوشد روسیه را عامل تشدید نا آرامی ها در سوریه معرفی كنند و با فرافكنی بر روی دخالت های خود در این كشور سرپوش بگذارند. كشورهای غربی با دخالت های همه جانبه در سوریه از جمله حمایت از گروه های مخالف و تجهیز تسلیحاتی معارضان می كوشند بر بحران و آشوب در سوریه دامن زده و مسیر گفت و گو و اصلاحات در این كشور را منحرف سازند.

طرح اتهام 'ارسال تسلیحات به دولت سوریه برای سركوب مردم' علیه كرملین اقدامی است كه از سوی غرب و با هدف فرافكنی انجام می گیرد. چندی است محافل غربی روسیه را متهم به ارسال تجهیزات نظامی از جمله سه بالگرد تعمیر شده 'می ـ 25' به دولت سوریه می كنند . این ادعا در حالی مطرح می شود كه طی نا آرامی های موجود در سوریه كشورهای غربی به ویژه آمریكا خود اسلحه و تجهیزات جنگی در اختیار معارضان سوری قرار می دهند.

در همین حال'سرگی لاوروف' وزیر امور خارجه روسیه، در 26 خرداد سال جاری ادعاهای مطرح شده علیه روسیه را قاطعانه تكذیب كرد.

لاوروف گفت: 'ما هیچ گونه تجهیزاتی را كه ممكن است برای سركوب تظاهركنندگان به كار گرفته شود، به سوریه و یا كشورهای دیگری تحویل نمی دهیم و این در حالی كه آمریكا فعالانه چنین وسایلی را به این منطقه تحویل می دهد و از جمله یكی از كشورهای خلیج فارس در این روزها چنین وسایلی را از آمریكا تحویل گرفته است'.

وزیر خارجه روسیه افزود: 'تجهیزاتی كه مسكو به سوریه تحویل می دهد، فقط تجهیزاتی هستند كه ممكن است در صورت حمله مسلحانه از خارج مورد نیاز این كشور قرار گیرد'.

وزیر خارجه روسیه این سخنان را در حالی اظهار داست كه 'الكساندر فومین' مدیر سازمان فدرال همكاری های نظامی ـ فنی روسیه، در اظهاراتی كه در هشتم تیر ماه جاری از سوی خبرگزاری 'ریا نووستی' منتشر شد، سوریه را دوست خود معرفی كرد و گفت ما تمام تعهدات خود در قبال دوستانمان را اجرا می كنیم. وی یاد آور شد كه روسیه طبق قرارداد سال 2008 سه بالگرد 'می ـ 25' را تعمیر كرده و آماده تحویل به موقع آنها به سفارش دهنده است'.

اتهام دیگری كه غرب علیه روسیه مطرح می كند آن است كه روسیه می كوشد دولت دمشق را كه از خریداران اصلی تسلیحات این كشور در منطقه است از دست ندهد.

تارنمای رادیو فرانسه در این رابطه می نویسد: روسیه در نظر دارد به هر قیمتی قرارداد 8/3 میلیارد دلاری سلاح خود با سوریه را زنده نگه دارد.

این موضوع از سوی محافل غربی در حالی مطرح می شود كه كشوری چون آمریكا خود به حمایت بی چون و چرا از كشورهایی چون عربستان، بحرین و قطر می پردازد كه از خریداران میلیاردی تسلیحات نظامی این كشور هستند. آمریكا برای حفظ منافع و بازار فروش تسلیحاتش در این كشورها حتی از داعیه خود در خصوص سردمداری دموكراسی و حقوق بشر نیز می گذرد. ادعایی كه به بهانه آن تاكنون به كشورهایی چون عراق و افغانستان لشكر كشی كرده و در آن كشورها جنگ و كشتار به راه انداخته است.

** سخن آخر

---------------------

در حالی كه روسیه اجرای رزمایش در آب های مدیترانه را تنها قصد خود برای اعزام ناوهای جنگی به این منطقه معرفی می كند، تحلیلگران این اقدام روسیه را اقدامی نمادین برای اعلام حمایت از سوریه در قبال غرب می دانند. پهلو گرفتن ناوهای روسی در بندر طرطوس سوریه و حركت ناوهای جنگی روس در دل دریای مدیترانه قطعا نگرانی را در اذهان غرب و هم پیمانانش در منطقه بر می انگیزد.

كشور تركیه كه پیش از این مناسباتی تقریبا عادی با سوریه داشت و هم اكنون با بحرانی شدن اوضاع در این كشور هم صدا با غرب خواهان كناره گیری بشار اسد از قدرت است، از حركت ناوهای روسی به سمت دریای مدیترانه اظهار نگرانی كرده است.

شبكه خبری تلویزیون دولتی تركیه 'تی.آر.تی' در روز شنبه 24 تیر ماه در مطلبی با عنوان ناوهای جنگی روسیه به كجا می روند؟ از ورود شش ناو جنگی این كشور به دریای اژه اعلام نگرانی كرد.

تی. آر. تی ضمن اعلام این خبر نوشت:11 كشتی جنگی متعلق به ناوگان شمال بالتیك و دریای سیاه روسیه قرار است در دریای مدیترانه و سیاه رزمایش انجام دهند.

این شبكه خبری در ادامه می نویسد : بیم آن می رود كه كشتی های روسیه در آبهای مدیترانه شرقی كه اوضاع در آن بحرانی است به سوی سوریه بروند.

به طور كلی آنچه از شرایط حاضر در رابطه با سوریه بر می آید آن است كه غرب تاكنون بر خلاف تمامی تلاش ها برای اجرای منویاتش در سوریه و تعیین سرنوشت ملت این كشور نتوانسته است كاری از پیش ببرد. به گفته كارشناسان، روسیه به عنوان یك حایل قدرتمند در منطقه می تواند از افزایش دخالت كشورهای غربی در سوریه جلوگیری كند. غرب آنگونه كه نشان داده است همواره از نا آرامی و آشوب در منطقه استقبال می كند گویا بی ثباتی در منطقه تضمین كننده منافع غرب است. هم اكنون اما موضع متفاوت روسیه، ضمن خشمگین ساختن مقام های غربی می تواند حاوی این پیغام برای آنها باشد كه سرنوشت ملت های منطقه نباید توسط كشورهای دیگر با فرسنگ ها فاصله از منطقه رقم بخورد.

تحقیق**م - الف**1358